Omstreeks 1930 kocht de toenmalige kasteeleigenaar en kunsthandelaar Jacques Goudstikker een marmeren haan uit 1777 ter verfraaiing van het kasteelplein. In 2001 raakte het beeld beschadigd tijdens een rugby-bacchanaal en was herplaatsing niet meer mogelijk.

Dankzij financiële bijdragen van alumni van NOIB 1968 en de inspanningen van Stichting Nyenrode Fonds is de Nijenrode-Haan na 17 jaar terug op het Kasteelplein.

Cadeau voor 50-jarig lustrum

Ter ere van hun 50-jarig lustrum wilden NOIB-alumni uit 1968 iets schenken aan de universiteit. Daarover gingen zij in gesprek met Stichting Nyenrode Fonds. Tijdens een rondleiding over het landgoed stuitten ze op de haan in de Oranjerie. Door de combinatie van poreus marmer en de beschadigingen kon het beeld niet meer buiten staan. Daar ontstond het idee voor een cadeau aan hun alma mater: een replica van de haan.

De heren zamelden bijna 14.000 euro in onder hun jaargenoten en met een bijdrage van 10.000 euro van Stichting Nyenrode Fonds was er voldoende in kas om de droom te verwezenlijken. Aan de hand van foto's en de aan elkaar gelijmde haan vervaardigde beeldhouwer Serge van Druten in vijf maanden een replica van de haan.

Genootschap van de haan

Tijdens de feestelijke onthulling riepen de heren het Genootschap van de Haan in het leven. Onder bezielende leiding van Ton Broeckx en Tom de Roos komen ze jaarlijks samen op de eerste dag van december. De rest van het jaar is de haan ook niet eenzaam, want directeur Tanja Visser is benoemd tot Beschermvrouw van de Haan. In die hoedanigheid is zij dus regelmatig bij het kasteel te vinden om zich te ontfermen over het beeld.

Wat kun je vertellen over je werkwijze?
“In Italië was het werkproces in de jaren ’90 zo dat er in een atelier verschillende personen aan een beeld werkten. Uit het blok marmer hakte iemand eerst de grove basisvorm, zodat de artisan het beeld kon afhakken. Dat is een proces van goed kijken, soms meten en de beitel de vorm laten volgen om tot de werkelijke vorm te komen. Het lijkt op een kwestie van ‘loslaten’. Klinkt enorm vaag, maar soms gaat het als vanzelf wanneer je niet nadenkt en wel extreem gefocust bent op lijnvoering, plasticiteit, souplesse, uitdrukking, en een heel scala van vormgevingsaspecten. Het verschil in uitdrukking van een portret kan in mega kleine details zitten.”

“De voorhakker wordt tegenwoordig vervangen door een scanner en cnc-machine of robot die het voorwerk doet, maar de menselijke hand is nog altijd nodig om het beeld levend te maken, met een handschrift van de maker.”

Waarin verschilt jouw beeld met de oude haan?
“De haan is ongeveer 1.10 meter breed bij 1.09 meter hoog. Het beeld is zo’n 3mm groter over het hele oppervlak. Zo had ik wat meer vlees om in te hakken en meer ruimte om vorm te geven. Overall geeft hij met hogere sokkel en hanenkam de indruk veel voller en sterker te zijn dan de heer Kapoen, zijn voorganger.”

“Verder nog leuke weetjes: de hanenpoten zijn anders, de vleugels en holle rug zijn aan de achterkant niet verstevigd door een rvs-beugel, zoals op het oude exemplaar, maar verbonden door een brug van marmer. Nu is het beeld van nature veel steviger.

“Het origineel had een open snavel en een ontbrekend stuk nek waar water doorheen kon stromen. Het is waarschijnlijk als spuwend tuinbeeld bedoeld geweest. Om de haan wat masculiener te maken, heb ik hem een volle nek geschonken en de open verbinding naar achter weggelaten. Én hij heeft een tong gekregen.”