Regels in financiële sector effectiever indien gericht op good professionalism

Het gebruik van formele controlemechanismen in de financiële sector, zoals regels, service level agreements en contracten, wordt effectiever als de focus ligt op het stimuleren van gewenst gedrag in plaats van het voorkomen van ongewenst gedrag. Dit stelt Petrosjan Damen in zijn proefschrift ‘Cooperation in Operations: Insights into the governance of cooperation in the financial services industry’ waarop hij vandaag promoveert aan Nyenrode Business Universiteit. Damen pleit ervoor om regels in te zetten op een manier die ruimte creëert voor good professionalism: het verantwoordelijkheidsgevoel van professionals zelf.

“Samenwerking en het gebruik van formele controlemechanismen, zoals regels en contracten, worden alleen maar belangrijker in de financiële sector. Daarom is het belangrijk dat de combinatie, het gebruik van formele controle bij samenwerking, zo effectief mogelijk gebeurt,” stelt Petrosjan Damen. “En samenwerking tussen organisaties neemt niet alleen maar toe doordat outsourcing en allianties steeds gangbaarder worden. De opkomst van sterk gespecialiseerde FinTech spelers maakt dat financiële instellingen steeds meer gaan samenwerken met andere organisaties.”

Verlammend effect van regels

In zijn proefschrift onderzoekt Damen formele controlemechanismen bij samenwerkingsverbanden in de financiële sector. Sinds de financiële crisis zijn regelgeving en regulering in de sector een grotere rol gaan spelen. Damen over de aanleiding van zijn onderzoek: “Tijdens mijn werk als organisatieadviseur zag ik dat dit een verlammend effect had op het zelfdenkend vermogen van professionals uit de sector. Besluitvormers van financiële instellingen gingen zich blindstaren op de lijstjes van de toezichthouders en stopten zelf met nadenken. Ook zag ik regelmatig dat formele controlemechanismen zoals contracten en service level agreements werden ingezet op een manier die contraproductief was.”

Deze observaties waren voor Damen de reden om te gaan onderzoeken wat het effect van controlemechanismen was op het gedrag van besluitvormers en daarmee op het resultaat van samenwerkingsrelaties. Hij heeft vijf samenwerkingsrelaties tussen financiële instellingen onderzocht, waarbij hij met name de rol van contracten binnen deze samenwerkingen heeft bestudeerd.

Reliance

Damen constateerde dat de rol van de formele controlemechanismen positief is op het moment dat de focus ligt op de enabling rol ervan en op het stimuleren van gewenst gedrag. Gedreven vanuit professionalisme moet de focus volgens Damen liggen op de economische effectiviteit van samenwerking tussen financiële instellingen, en op de maatschappelijke effectiviteit van het toezicht.

De rol van formele controle neemt volgens Damen alleen maar toe, maar zal effectiever worden als de focus van compliance naar reliance wordt verlegd. Dit is een aanpak die gewenst gedrag stimuleert waarbij formele controlemechanismen worden ingezet op een manier die meer ruimte biedt aan professionals in de sector. Reliance schept de condities om good professionalism mogelijk te maken.

Als voorwaarde daarbij stelt Damen dat formele controlemechanismen worden gebruikt op een wijze die de samenwerkende partijen in staat stelt om aan joint sense making - gezamenlijke betekenisgeving - te doen. Hierdoor kunnen formele controlemechanismen zo effectief mogelijk worden ingezet om het volle potentieel uit de samenwerking te halen. Damen licht toe: “Formele controle heeft zich de laatste jaren ontwikkeld van het voorkomen van ongewenst gedrag naar een middel om het gewenst gedrag mogelijk te maken. Via de reliance benadering kan je ervoor zorgen dat controlemechanismen zo effectief mogelijk worden en blijven.”

De promotie van Petrosjan Damen vond plaats op woensdag 8 november 2017 op Nyenrode Business Universiteit.

Het proefschrift ‘Cooperation in Operations: Insights into the Goverance of cooperation in the financial services industry’ en de samenvattingen (Nederlands en Engels) zijn hieronder in PDF te downloaden. Of klik hier voor de flippingbookversie.