Anticiperen in plaats van afwachten: zo blijf je als financial toekomstbestendig

De wereld verandert in hoog tempo, met zakelijke gevolgen die steeds moeilijker te voorspellen zijn. Geopolitieke spanningen, kunstmatige intelligentie en nieuwe ethische dilemma’s maken het werk van financials complexer dan ooit. Wat vandaag ver weg lijkt, kan morgen je cijfers bepalen. In de Masterclass: Toekomstbestendig als Financial leer je mondiale ontwikkelingen vertalen naar je eigen praktijk en ontwikkel je denkkaders om onvoorspelbaarheid om te zetten in strategie.

Het programma richt zich op verschillende pijlers: macro-economie en geopolitiek, regelgeving, kunstmatige intelligentie en ethiek. “Die thema’s beïnvloeden elkaar voortdurend”, zegt associate professor Robin Litjens.

“Geopolitieke spanningen leiden tot nieuwe regels, die weer doorwerken in bedrijfsvoering en besluitvorming. Pas als je die verbanden goed doorgrondt, kun je risico’s eerder herkennen en beter inspelen op verandering.”

Risico’s door gebrek aan inzicht in de keten

Hoe sterk wereldpolitiek en bedrijfsvoering in elkaar grijpen, illustreert Litjens met het voorbeeld van een kledingfabrikant, die producten naar Turkije exporteerde.

“De onderneming waaraan werd geleverd verhuisde naar Kazachstan en later bleek dat de goederen via een omweg in Rusland terechtkwamen. Zonder het te weten had de fabrikant de Europese sanctiewetgeving overtreden; die verbiedt ook export naar Rusland via derde landen. Zo’n fout kan leiden tot hoge boetes of zelfs vervolging.”

Volgens Litjens zijn zulke situaties te voorkomen met beter inzicht in de keten en scherper toezicht op exportstromen.

“Juist financials moeten signaleren of de data over leveringen, bestemmingen en facturen kloppen. Compliance begint niet bij juridische kennis, maar bij inzicht in je eigen processen. In de training vertalen we dat naar de praktijk, zodat deelnemers zien waar risico’s ontstaan en hoe ze tijdig kunnen handelen.”

Kwetsbaar door mondiale ketens

Inzicht in je eigen procesketen is volgens Litjens slechts één kant van het verhaal. De andere ligt buiten je organisatie, in ketens waarop je weinig invloed hebt.

“Financials stuurden jarenlang op efficiëntie, maar de toekomst vraagt om veerkracht en weerbaarheid. Werken met het just-in-timeprincipe, met lage voorraden en snelle doorlooptijden, lijkt logisch en efficiënt. Maar als één transport stokt, valt alles stil. Dat soort kwetsbaarheid groeit, bijvoorbeeld door handelsconflicten tussen de VS, Europa en China.”

Hogere heffingen of het verplaatsen van productielocaties kunnen volgens Litjens kosten, leverzekerheid en reputatie direct raken. “Bedrijven reageren te vaak pas achteraf. Natuurlijk kun je onzekerheden niet voorspellen, maar je kunt je er wél op voorbereiden. In scenario’s denken en flexibel plannen is daarbij cruciaal.”

Litjens noemt het essentieel dat financials zulke mondiale ontwikkelingen leren vertalen naar hun eigen praktijk. “Tijdens de training werken we met actuele scenario’s, direct toepasbaar op je organisatie. Zo maak je van risicoherkenning een strategisch voordeel.”

Extern investeren om kenniswerkers te behouden

Nieuwe denkkaders zijn volgens Litjens ook nodig op de arbeidsmarkt. “In Eindhoven bijvoorbeeld zie je hoe groei vastloopt op een extern probleem."

"Er werken daar veel Indiase specialisten in de chipindustrie, maar er is nauwelijks geschikte woonruimte. Je kunt de beste technologie hebben, maar als mensen geen plek hebben om te wonen, stokt de groei. Bedrijven als ASML investeren daarom mee in nieuwbouwwijken en voorzieningen; niet direct uit idealisme, maar om schaars talent te behouden. Wie afhankelijk is van kenniswerkers, moet soms investeren buiten de eigen muren. Dat is geen luxe, maar pure noodzaak om stabiel te blijven.”

Digitale scherpte als nieuwe voorwaarde

De noodzaak om vooruit te denken beperkt zich niet tot productieketens en arbeidsmarkt. Ook digitale scherpte speelt volgens Litjens een elementaire rol in toekomstbestendigheid. “Kunstmatige intelligentie dringt inmiddels overal door, zoals in software, adviesdiensten en financiële systemen."

"Dat speelt vaak zonder dat je het beseft. AI beïnvloedt steeds meer hoe beslissingen worden genomen. Het bepaalt welke facturen automatisch worden goedgekeurd of geblokkeerd, of welke klanten een kredietlimiet krijgen. Als je niet weet op basis waarvan dat gebeurt, loop je risico’s zonder dat je ze ziet aankomen.”

Een ander probleem vindt Litjens dat veel organisaties digitale modellen gebruiken, die zijn getraind op historische data. “Dat lijkt toekomstgericht, maar als die data vooroordelen of oude aannames bevatten, neem je zomaar verouderde informatie de toekomst in.”

Een andere kwestie waarvoor Litjens waarschuwt: AI-modellen die in het Engels andere uitkomsten geven dan in het Nederlands. “Het laat zien dat taal en bias besluitvorming kunnen kleuren. Daarom blijft menselijk eindoordeel van fundamenteel belang. In de training leer je onder de motorkap kijken, zodat je begrijpt wat er gebeurt vóórdat je erop vertrouwt.”

De ethische dimensie van technologie

Veel technologische en economische ontwikkelingen roepen nieuwe morele vragen op. Kunstmatige intelligentie verandert niet alleen hoe we werken, maar ook wie verantwoordelijk is voor het resultaat.

Toekomstbestendig als Financial verdiept daarom ook de ethische dimensie van technologie. “Je ontwikkelt denkkaders die verder reiken dan regels, zodat je weet wat je doet en waarom”, zegt Litjens.

“We gaan in op vragen als: wat betekent het als een algoritme meebeslist over belangrijke besluiten? En hoe beoordeel je menselijke prestaties wanneer technologie een deel van het werk overneemt?" Zulke kwesties dwingen organisaties verder te denken dan wat technisch en juridisch mogelijk is. Het gaat erom dat je blijft nadenken over wat je wil doen, niet alleen over wat er mag of kan.”

Nieuwe denkkaders

De kracht van de Masterclass Toekomstbestendig als Financial ligt in het ontwikkelen van denkkaders die verder reiken dan cijfers. Niet alleen het hoe, maar vooral het waarom. Deelnemers leren ontwikkelingen niet alleen te volgen, maar erop vooruit te lopen.

Wil je als financial sterker inspelen op een wereld die steeds minder voorspelbaar is? Ontdek dan hoe dit programma jou de juiste verdieping biedt in het denken in scenario’s, verbanden en oplossingen.