‘Complexiteit ESG vraagt om het omarmen van nieuwe ideeën’

Nieuwe ideeën staan vaak haaks op wat mensen gewend zijn, zo stelt dr. Irene Jonkers. Zij is binnen Nyenrode Business Universiteit als programma-manager verbonden aan het Executive ESG Program van het ESG Innovation Institute. Volgens Jonkers is het essentieel dat bestuurders de mensen in hun organisatie de ruimte geven om te experimenteren met duurzame oplossingen.

Jonkers verdiept zich al jaren in de rol die organisaties kunnen spelen in maatschappelijke veranderingsprocessen en deed daar ook promotieonderzoek naar. “Bij ESG-uitdagingen is het ontwikkelen van nieuw denken van groot belang, omdat traditionele benaderingen vaak niet voldoende zijn om de complexe problemen aan te pakken. Bij het nieuwe denken hoort ook een nieuwe manier van doen. Experimenteren en innoveren zijn nodig om tot creatieve oplossingen te komen die zowel duurzaam als effectief zijn. De belangrijkste boodschap die ik deelnemers aan het Executive ESG Program meegeef, is dat zij de positie hebben om nieuwe ideeën binnen de organisatie te omarmen. Wees een sponsor: geef mensen ruimte om te experimenteren en sta toe dat ze buiten de lijntjes kleuren.”

Waardecreatie
ESG en waardecreatie zijn nauw met elkaar verbonden. Bedrijven die zich richten op ESG-criteria streven ernaar om duurzaamheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid te integreren in hun activiteiten. Dit gaat verder dan het beperken van negatieve impact op de omgeving, het gaat juist ook om het creëren van waarde op de lange termijn, zowel in financieel als in maatschappelijk opzicht. Voor investeerders en aandeelhouders worden ESG-factoren ook steeds belangrijker, omdat bedrijven die goed presteren op deze gebieden een grotere kans hebben om op lange termijn waarde te genereren en risico's te beheersen.

“Bij aanvang van het programma vraag ik deelnemers altijd welke waarde zij creëren voor hun klanten. Vervolgens daag ik ze uit om verder te kijken. Wat is op de lange termijn het bestaansrecht van hun organisatie? Wat voegt hun organisaties toe aan de omgeving waar ze deel van uitmaken? Uitgangspunt hierbij is dat organisaties niet op zichzelf staan, maar deel uitmaken van een ecosysteem waarbinnen zij interactie hebben met verschillende stakeholders”, legt Jonkers uit. “Je kunt namelijk alleen een gezond bedrijf zijn als het ecosysteem waarbinnen je opereert, gezond is. En daar komen de ESG-waarden om de hoek kijken. Want hoe zorg je ervoor dat jouw organisatie bijdraagt aan een duurzame en eerlijke wereld? Dat kan op allerlei manieren, denk aan het terughalen van gebruikte spullen om ze refurbished aan te bieden, of het creëren van meeloopstages voor kansarme jongeren. Vanuit strategisch oogpunt betekent dit ook dat bedrijven het denken in winstdoelstellingen moeten loslaten. Winst maken hoort erbij, maar het hogere doel zou moeten zijn om positief bij te dragen aan het ecosysteem waar je onderdeel van bent.”

Wijsheid
Om tot goede ideeën komen is de wijsheid van de hele organisatie nodig. Bestuurders en leidinggevenden hebben daarbij de verantwoordelijkheid om iedereen tot zijn recht te laten komen, vindt Jonkers. “Diepgaande veranderingen verlopen niet via bestaande structuren. Als leidinggevende is het belangrijk om binnen je organisatie te kijken naar mensen die de wil en energie hebben om dingen te veranderen. Praat er over met mensen en merk op waar je energie terugkrijgt. Door als leidinggevende over duurzaamheid te praten, geef je de boodschap af dat je het daar met elkaar over mag hebben. Medewerkers die hier mee bezig willen, komen dan ook eerder met hun ideeën naar voren. Vervolgens moet je deze mensen ook mandaat geven om met hun voorstellen aan de slag te gaan. Daarbij moet je accepteren dat niet alles een succes wordt. Tegen deelnemers zeg ik altijd: omarm de mislukkingen en leer ervan. Het geeft je waardevolle informatie over barrières in het bestaande systeem.”  

Mooie gesprekken
Binnen het ESG Program kijkt Jonkers altijd goed naar de groepsdynamiek en de achtergrond van de deelnemers. “Ik merk dat mensen het fijn vinden om bij elkaar te komen en dat ze de setting als heel veilig ervaren. Deelnemers durven zich vrij snel kwetsbaar op te stellen en dat leidt tot mooie gesprekken waarin ze veel van elkaar leren. Zoals een bestuurder met jarenlange ervaring die op een nieuw idee wordt gebracht door een jong talent. Laatst waren er twee deelnemers die elkaars concurrent zijn. Ze waren ervan overtuigd dat ze daardoor niet vrijuit konden praten, maar het tegenovergestelde gebeurde: er volgde juist een betekenisvol gesprek.” Een laatste tip die Jonkers wil meegeven is dat je als organisatie zèlf moet beginnen met vernieuwing en innovatie, en niet moet wachten op de rest. “Geef het goede voorbeeld, dan spreidt die olievlek zich vanzelf uit.”