In een circulaire economie weet je pas hoe iets smaakt als je het geprobeerd hebt

Restmiddelen, zoals nevenstromen uit de voedselverwerking (nu vaak bestempeld als ‘afval’), kunnen tegen hun hoogst mogelijke waarde worden hergebruikt bij de garantie van een eerlijke prijs, blijkt uit het laatste rapport van de Coalitie Circulaire Accountancy. In hun verslag Valorising Residual Resources, leggen zij uit hoe het zit met de financiële, boekhoudkundige en wettelijke aspecten van het waarderen van voedselverspilling en de organisatorische uitdagingen van circulair zijn in een lineaire wereld.

In de Europese Unie alleen al wordt jaarlijks 88 miljoen ton aan eten verspild. Naar schatting vindt een derde van die verspilling al plaats voordat het eten zelfs maar op het bord ligt. In sommige voedselproductieprocessen is verspilling moeilijk te voorkomen door het gebrek aan kennis, logistieke problemen of houdbaarheidsdata. Maar in een tijd waarin klimaatverandering en honger wereldwijd miljoenen levens bedreigen, is het minimaliseren van voedselverspilling een ‘must’. Het minimaliseren van voedselverspilling leidt tot een hogere voedselveiligheid en een kleinere voetafdruk van de industrie.

Efficiënt brongebruik

Voor veel voedselproducten is het een voor de hand liggende oplossing om te ‘downcyclen’ en het afval te verkopen als voedsel voor dieren. Maar wanneer dit afval van hoge kwaliteit en geschikt is voor menselijke consumptie, is dit een enorm verlies. Om efficiënt brongebruik te verzekeren, streeft de circulaire economie er naar om de hoogst mogelijke waarde van bronnen zo lang mogelijk te behouden. Maar producenten hebben een sterkere prikkel nodig om al hun afvalstromen te valoriseren, een prikkel die het lineaire economische systeem niet biedt.

De Coalition Circular Accounting (CCA), een initiatief van de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) en Circle Economy, waar Nyenrode Business Universiteit aan bijdraagt als een van de kennisinstellingen, hebben mogelijkheden benoemd om reststromen te redden en te waarderen. Met koekjesdeeg als voorbeeld ging de coalitie samen met IntelligentFood aan de slag om de uitdagingen waarmee ze worden geconfronteerd te onderzoeken.

De coöperatie als circulaire enabler

IntelligentFood is opgezet als een coöperatie die overgebleven koekjesdeeg krijgt van Europastry, leider in de diepvriesdeeg-sector. Zij slaan de handen ineen met partners in de waardeketen om waarde toe te voegen en nieuwe producten te maken. Leden van de coöperatie kunnen meedoen als werknemer of als organisatie, contant of in natura en delen in de winst aan de hand van een verdeelsleutel.

De CCA heeft ontdekt dat de coöperatieve bestuursstructuur van IntelligentFood grote aansporing biedt voor partners om samen te werken, waarde te creëren en risico’s te delen. Als coöperatie heeft IntelligentFood geen eigen productiefaciliteiten, geen chefkoks in dienst en geen logistieke mogelijkheden tot zijn beschikking. Hun belangrijkste rol is om nieuwe voedselconcepten te ontwikkelen die voedselreststromen gebruiken en om verschillende externe partijen bij elkaar te brengen. Dit varieert van de inbreng van middelen tot de verkoop van het uiteindelijke product op hun platform. Zij nemen de rol aan van een Circulaire Waardeketen Regievoerder, die bemiddelt tussen belanghebbenden, processen en industrieën verbindt en aanstuurt, om zo hun hoogste potentieel en waarde te garanderen.

Eerlijke prijzen zijn essentieel

De CCA bevestigde nog maar eens dat wat gewaardeerd wordt, ook beheerd wordt. De businesscase bewees dat restmiddelen ook financiële waarde zouden moeten hebben. Het bepalen van een eerlijke prijs voor deze middelen leidde echter tot een discussie over waarderingstheorie versus marktwaarde. Daarnaast biedt het rapport potentiële boekhoudmogelijkheden voor de reststromen, gebaseerd op een situatie waarin winstmarges na verkoop van het eindproduct de waarde bepalen van de gebruikte middelen. 

Accountancy voor echte impact

Tenslotte blijkt uit het onderzoek dat de huidige boekhoudmodellen niet gericht zijn op impact. Momenteel zijn boekhoudmodellen en investeerders teveel gericht op winst en houden zij geen rekening met milieu- of maatschappelijke aspecten.

Lees hier de whitepaper.