Als kind had Max Herold een hekel aan huiswerk maken. Toen ontdekte hij dat hij toch goede cijfers kon halen, simpelweg door de leraar ongegeneerd vragen te stellen over wat hij niet begreep. Hier werd het zaadje geplant voor zijn latere promotieonderzoek aan Nyenrode Business Universiteit. Herold onderzocht hoe je onbewuste expertise overdraagbaar kunt maken en ontwikkelde daarvoor een systematisch interviewprotocol.
“Experts beschikken vaak over diepgewortelde kennis die zo vanzelfsprekend is geworden dat ze die moeilijk onder woorden kunnen brengen. En dat geldt voor allerlei beroepen: of je nu een metselaar bent, een financieel medewerker of een psycholoog”, vertelt Herold. “Wanneer een medewerker ergens anders gaat werken of met pensioen gaat, loopt ook waardevolle kennis de organisatie uit. Dat moeten we voorkomen.”
Experimenteren
“De grootste uitdaging is om onbewuste kennis om te zetten naar bewuste kennis”, legt Herold uit. “Die kennis bestaat vaak uit intuïtieve handelingen, ervaring en routine. De kunst is om dat te vertalen in concrete, overdraagbare instructies.” Gedurende zijn carrière experimenteerde Herold met verschillende methoden om zogeheten tacit knowledge (impliciete kennis) boven water te halen. Zo ging hij onder andere aan de slag met het neurolinguïstisch programmeren, een manier om te begrijpen hoe je brein, je taal en je gedragspatronen samenwerken om je te laten doen wat je doet.
Metafoor kan helpen bij bewustwording vaardigheidskennis
Herold verdiepte zich ook in conceptuele metaforen. “Bij die laatste gaat het erom dat iemand zich bewuster wordt van zijn kennis door het gebruiken van een metafoor. Denk aan een ondernemer die het runnen van een bedrijf vergelijkt met processen in de natuur, zoals groei, cyclus, aanpassingsvermogen en ecologisch evenwicht. Metaforen helpen abstracte concepten vanuit een beeld van taal te voorzien. Hierdoor wordt de kennis niet alleen duidelijker voor de expert zelf, maar ook voor de ander.”
Puzzelstukjes
Omdat hij de verschillende methodes wel goed, maar niet volledig vond, besloot Herold op dit onderwerp te gaan promoveren. Hij lost daarmee ook een belofte in die hij twaalf jaar terug deed aan emeritus prof.dr.ir. Joan van Aken, medegrondlegger van de Design Science Research Group, die hem vroeg of dit geen geschikt promotieonderwerp voor hem was. Herold beschrijft zijn onderzoek als een puzzel, waarin hij verschillende methodes combineert om zo tot een optimaal systematisch interviewprotocol te komen. Doel was om tot een aantal gerichte vragen te komen waarmee iemand kan achterhalen wat een expert daadwerkelijk doet, zelfs als diegene dat in eerste instantie zelf niet goed kan uitleggen.
Vaardigheden boven tafel krijgen
“Binnen de overheid heb ik wel eens gebrainstormd over wat collega’s onder kennis verstaan. Als ik ze dan vroeg om de uitkomsten te ordenen, kwamen er doorgaans drie typen praktijkkennis op tafel: inhoudelijke kennis (het wat), vaardigheden (het hoe) en netwerken (het wie). Bij die laatste gaat het erom dat je weet waar je bepaalde informatie kunt halen. Het zijn met name de meer intuïtieve vaardigheden die mensen moeilijk onder woorden kunnen brengen. Ik oefen wel eens met groepen collega’s die van elkaar moeten benoemen wat ze aan de ander bewonderen in termen van handigheden en vaardigheden. Dan noemen ze regelmatig bepaalde vaardigheden van de ander waarvan diegene zich helemaal niet bewust is.”
Van onbewuste kennis naar bruikbare instructies
Het interviewprotocol dat Herold ontwikkelde, bestaat uit twee fasen. In de eerste fase staat divergeren centraal, waarbij de interviewer iemand helpt om vanuit metaforen taal aan zijn vaardigheid te geven. De woorden en zinnen worden daarna concreet gemaakt aan de hand van zogenaamde ‘precisievragen’. In de tweede fase worden de antwoorden uit de eerste fase omgezet in specifieke stappenschema’s met gedetailleerde instructies en concrete voorbeelden. Herold testte zijn protocol bij onder andere de Nederlandse Arbeidsinspectie, ministeries en universiteiten. Hieruit bleek dat zijn methode effectief was. Experts werden zich bewuster van hun kennis en hun expertise kon worden vastgelegd in bruikbare instructies.
Een geestelijk avontuur
Herold beschouwt zijn promotie als een geestelijk avontuur waarin je een thema dat je interessant vindt helemaal eigen kunt maken. “Ik denk dat de methode die ik heb ontwikkeld ook kinderen verder kan helpen. Ik geloof dat zij veel meer kunnen leren als ze de juiste vragen weten te stellen. Nu mijn onderzoek is afgerond, ga ik mij richten op high performance mindsets: een manier van denken waarbij je gelooft in je eigen vermogen om uitdagende doelen te bereiken en jezelf voortdurend wilt verbeteren. Daarvoor ben ik in gesprek met onder andere topsporters en ik verwacht dat mijn interviewprotocol daar goed van pas komt!”
Lees hier het proefschrift Manuscript proefschrift Max Herold
Max Herold begeleidt overheden, maatschappelijke organisaties en netwerken bij grootschalige bottom-up beleidsprocessen: processen waarbij beleid wordt gevormd vanuit de praktijk van burgers en bedrijven, naast de ervaringen van uitvoerende ambtenaren. De methode hij heeft ontwikkeld, helpt daarin om ‘best practices’ gedetailleerder in kaart te brengen. Momenteel is hij werkzaam bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. In 2017 promoveerde hij aan de Erasmus Universiteit op ongeschreven regels en de effecten daarvan op open beleidsontwikkeling. Momenteel promoveert hij voor de tweede keer, dit keer aan Nyenrode Business Universiteit, met als onderwerp het vastleggen van tacit skill knowledge.