Betere wijken dankzij de energietransitie?

Koppelkansen: wel belangrijk, maar niet urgent voor gemeenten
Kwetsbare wijken
Publicatiedatum: 11-12-2019
Auteur:
  • Prof. dr. ir. Anke van Hal

Juist in kwetsbare wijken kan de transitie naar aardgasvrij als vliegwiel fungeren voor andere opgaven. Dit blijkt uit de eerste resultaten van het experimentenprogramma Verduurzaming van Kwetsbare Wijken dat Platform31 en Nyenrode Business Universiteit met steun van het Programma Aardgasvrije Wijken uitvoeren. Onderzoek onder de vijftien deelnemende gemeenten laat zien dat koppelkansen op het gebied van leefbaarheid, sociale cohesie en werkgelegenheid nu nog beperkt worden verzilverd.

De komende dertig jaar moeten er ruim zeven miljoen woningen ‘van het aardgas af’. Gemeenten hebben de regie in deze wijkgerichte aanpak. Tegelijkertijd werken ze aan het verbeteren van de leefbaarheid van wijken, en maken woningcorporaties renovatieplannen. Het Klimaatakkoord pleit voor het benutten van (mee)koppelkansen bij de transitie naar aardgasvrije wijken. Hoewel de onderzochte koplopergemeenten deze ambitie omarmen, krijgt het opsporen van koppelkansen in de praktijk weinig urgentie. De reden? De transitie naar aardgasvrij is een kostbaar en complex proces met veel onzekerheden.

Spraakverwarring

Een opvallend resultaat is dat partijen in de wijkaanpak vaak een smalle, technische of vakmatige opvatting hanteren van de begrippen duurzaamheid en leefbaarheid. Dit vormt een drempel voor verbinding en werkt spraakverwarring en verkokering in de hand. Het thema aardgasvrij laat zich daardoor niet alleen lastig koppelen met andere duurzaamheidsthema’s zoals energiebesparing, klimaatadaptatie of duurzame mobiliteit, maar ook met sociale opgaven zoals de aanpak van eenzaamheid, werkloosheid of het stimuleren van gezond gedrag. Daarnaast zien we dat de kennis en ervaring van bewoners in de vijftien koplopergemeenten nog beperkt wordt benut.

Leren van elkaar

Om te zorgen dat we met de energietransitie niet alleen duurzame, maar ook toekomstbestendige wijken realiseren, is samenwerking nodig. Daarbij kan veel geleerd worden van eerdere successen met een integrale wijkaanpak - zowel uit ons eigen (recente) verleden als uit het buitenland. Omdat heel Nederland de komende decennia aan de slag gaat met deze wijkgerichte opgaven, is het belangrijk dat gemeenten ook van elkaar leren. Kennisdeling en kennisontwikkeling wordt door Platform31 en Nyenrode ondersteund in de volgende fase van het experimentenprogramma Verduurzaming van Kwetsbare Wijken.

Eind 2018 startten Platform31 en Nyenrode Business Universiteit het Experimentenprogramma Verduurzaming van Kwetsbare Wijken. Vijftien gemeenten nemen deel, elk met een uitgekozen wijk, met als doel tot een effectieve, brede gebiedsaanpak te komen. Door middel van actieonderzoek formuleren Platform31 en Nyenrode verzamelen samen met de deelnemende gemeenten kennisvragen, oplossingen, inzichten en lessen. Het experimentenprogramma wordt mogelijk gemaakt door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) vanuit het interbestuurlijke Programma Aardgasvrije wijken (PAW) en het G40-stedennetwerk. 

Download de publicatie
Meer informatie: kennisdossier Aardgasvrije wijken.

Gerelateerde opleidingen

  • Frontrunners in Stewardship

    Startdatum: Startdatum in overleg
    Taal:
    • Nederlands
    Locatie:
    • Breukelen

    Organisaties staan vandaag de dag voor grote transitie opgaves met toenemende eisen in wetgeving en financiering, kritischer consumenten en NGO’s. Daar tegenover staat dat organisaties in deze tijd grote kansen kunnen benutten om tot nieuwe markten en nieuwe, toekomstbestendige business modellen te komen. Hoe organiseer je dat? En hoe krijg je daarin medewerkers en partijen in de keten mee?