Haico Ebbers: 'De wereld verandert, commissarissen doen er goed aan mee te veranderen'

Ter gelegenheid van de 75e editie van de Nyenrode Commissarissencyclus spraken we met Haico Ebbers, hoogleraar internationale economie aan Nyenrode Business Universiteit en spreker binnen het programma. Zijn college richt zich op geopolitieke ontwikkelingen en de impact daarvan op strategisch bestuur. “De wereld verandert fundamenteel,” zegt Ebbers. “En commissarissen doen er goed aan om die verandering te duiden én te vertalen naar relevante vragen in de boardroom.”

Van headlines naar boardroomvragen 

Ebbers benadrukt dat geopolitiek niet alleen een abstract thema is, maar directe gevolgen heeft voor ondernemingen. “Een groot deel van mijn college bestaat uit het analyseren en duiden van hoe de wereld verandert,” vertelt hij. “Van handelsstromen tot kapitaalstromen, van strategische keuzes van grote bedrijven tot de rol van overheden.” Hij wil commissarissen helpen om de vertaalslag te maken van nieuwsberichten naar concrete vragen. “Hoe kom je vanuit de headlines tot relevante boardroomvragen? Dat is waar het om draait.”  

Kritisch duiden en afpellen 

Headlines in de media bepalen in sterke mate onze perceptie. Een treffend voorbeeld is zijn ervaring met Nederlandse ambassadeurs. “Ik vroeg tijdens een sessie met meer dan 50 ambassadeurs, wie de grootste investeerder in Afrika is. Bijna iedereen zei: China. Maar als je dat afpelt, blijkt het beeld niet te kloppen. Amerikanen, Britten en Fransen hebben al decennialang bezit opgebouwd in Afrika.” Volgens Ebbers is dit illustratief voor hoe snel conclusies worden getrokken. “Daniel Kahneman noemt dat ‘jumping to conclusions’. Juist commissarissen moeten leren om door te vragen, te duiden, te definiëren en te meten. Dat is misschien wat minder uitdagend, maar wel essentieel.”

Geopolitieke fragmentatie: risico of realiteit? 

Ebbers ziet dat geopolitieke fragmentatie, zoals tussen de EU, VS en China, steeds vaker invloed heeft op strategische risico’s en compliance. “We zien tarieven, protectiemaatregelen en exportbeperkingen. Maar de vraag is: zet die fragmentatie door of zijn het incidenten?” En dus ook: zijn structurele maatregelen nodig of moet er “gewoon” flexibel gereageerd worden op de ontwikkelingen?

Hij is genuanceerd: “Globalisering zet zich op veel terreinen gewoon voort. Denk aan culturele en politieke globalisering of de rol van het IMF. Maar commissarissen doen er goed aan scherp te zijn op de risico’s.” 50 tot 60% van de winstgevendheid van bedrijven wordt bepaald door niet-beheersbare factoren. Daar hoort geopolitiek zeker bij.”

De kennisachterstand overbruggen

Een terugkerend thema in het gesprek is de ‘knowledge gap’. “Als toezichthouder praat je een paar keer per jaar met het managementteam. Je hebt een informatieachterstand. En dat geldt ook voor het management zelf ten aanzien van de externe omgeving.” Ebbers pleit voor structurele aandacht voor geopolitiek in risicomanagement. “Is er iemand in de organisatie die zich bezighoudt met geopolitieke impact? Wordt het meegenomen in strategische analyses en scenario’s? Wordt er gestuurd op flexibiliteit en veerkracht en niet alleen op winstmaximalisatie?”

Over Haico Ebbers

Haico Ebbers is hoogleraar internationale economie aan Nyenrode Business Universiteit. Hij is gespecialiseerd in geopolitieke en economische ontwikkelingen en hun impact op strategie en governance, waarbij vooral Aziatische opkomende markten centraal staan. Voor de 75^e editie van de Nyenrode Commissarissencyclus verzorgt hij een college over duurzame transformatie en geopolitieke risico’s.