Zoeken naar nieuwe balans tussen controle en loslaten

Welke lessen kunnen organisaties trekken uit de huidige coronacrisis? “Organisaties en hun leidinggevenden hebben de afgelopen periode veel controle moeten loslaten,” zegt Peter Robertson, consultant leiderschap en business transformatie en een van de docenten van het Behavioral and Cultural Governance Program van Nyenrode Business Universiteit.

 “In meer normale situaties willen managers vaak de controle houden en dat staat haaks op loslaten. Nu ervaren ze hoe volwassen hun werknemers met de nieuwe situatie omgaan. Bij het thuiswerken, maar ook in het meedenken over alternatieve aanpakken. Dat zal onomkeerbare effecten teweeg brengen.” Vooral zelforganisatie wordt volgens Robertson gestimuleerd. “We gaan naar een nieuwe balans tussen controle en loslaten.”

Balans

Het zoeken naar die balans stond altijd al centraal in het programma. Hoe voorkom je als bestuurder of commissaris een cultuur waarin je vooral aan het afvinken bent of alles volgens de regels verloopt, in plaats van je te richten op de toekomst van de organisatie en de klanten? Hoe komt de governance weer in balans? Dat zijn volgens Robertson de belangrijkste vragen in het programma. “We stimuleren deelnemers condities te scheppen voor een sociaal ecosysteem en te ontdekken hoe daarin veel zaken zichzelf regelen. Er is geen grotere kracht dan zelforganisatie. Hiervoor gelden overigens ook regels, maar wel een stuk minder dan gebruikelijk.”

Trigger

 “Meestal is er binnen de eigen organisatie een trigger”, zegt Robertson. “Een fusie of reorganisatie. Integrale IT-trajecten, die altijd dreigen te bureaucratiseren. Een bank die kantoorvrij moet gaan werken. Een facilitair bedrijf dat meer zelforganisatie op de werkvloer wil. Uitdagingen waarbij managers in eerste instantie vaak denken: mijn hemel, hoe krijgen we dit voor elkaar?” Tijdens het programma werken deelnemers aan hun eigen strategische veranderplan. Daarbij is ‘complexiteitsdenken’ vereist. Dit betekent voor een deel van oorzaak-gevolg denken naar conditie-effect denken Een simpele bedrijfsmatige aanpak met duizenden regeltjes werkt niet meer.” Het scheppen van randvoorwaarden des te meer.

Paradoxen

Het programma is ingedeeld aan de hand van een aantal paradoxen. Een daarvan is de profit ethics paradox. “Bedrijven die steeds meer door geld gedreven worden, vliegen uit de bocht en verliezen hun integriteit,” zegt Robertson. Dit besef is de laatste jaren sterk toegenomen. Deelnemers zijn zich er bij binnenkomst al van bewust. “Vlak na de financiële crisis was dit een stuk minder. De wetenschappelijke verklaring achter deze ethische paradox en de praktische gevolgen daarvan zijn een rode draad in het programma waar deelnemers erg veel aan hebben.