‘Het spiegellabyrint van ondermijning en de Motus-methode’

“De aanpak van ondermijning loopt vast in de karrensporen van repressie, onvoldoende innovatie en gebrekkige samenwerking. Er moet meer aandacht komen voor preventie, het opwerpen van barrières en het verhogen van de weerbaarheid van burgers, bedrijven en poortwachters.” Dat concludeert Bob Hoogenboom, hoogleraar Forensic Business Studies aan Nyenrode Business Universiteit in zijn nieuwe boek ‘Het spiegellabyrint van ondermijning en de Motus-methode’. Het boek geeft handvatten voor verbeteringen in de aanpak van ondermijning.

Motus: aanpak van crimineel misbruik van vastgoed

Hoogenboom onderzocht voor het Regionaal Informatie- en Expertisecentrum (RIEC) Rotterdam de vernieuwende werkwijzen van vastgoedteam Motus, dat zich specifiek richt op de aanpak van crimineel misbruik van (huur)panden voor onder andere drugs, prostitutie, wapens en witwassen. Motus is een multidisciplinair team vanuit de politie, gemeente Rotterdam, RIEC, het Openbaar Ministerie en de Belastingdienst.  

Vernieuwende aanpak

Het Motus-team (Latijn voor beweging) geeft diepgang aan multidisciplinaire samenwerking, waar dit op andere plaatsen nogal eens blijft steken in vrijblijvend praten. De aanpak is op verschillende vlakken vernieuwend. Bijvoorbeeld in het betrekken van burgers, woningcorporaties, makelaars en banken om aan preventie te doen. Daarnaast zit de vernieuwing in het weerbaar maken van de Rotterdamse vastgoedmarkt, omdat alleen arrestaties en inbeslagnames onvoldoende zoden aan de dijk zetten. Tot slot worden medewerkers aangetrokken die opleidingen en ervaringen, bijvoorbeeld op het gebied van financiën en data, die worden gemist in de aanpak van ondermijning.

Vertekende beelden van ondermijning

Hoogenboom gebruikt de beeldspraak van het spiegellabyrint om te wijzen op verkeerde weergaves over de doelmatigheid van de aanpak van ondermijning, de effectiviteit en bijdrage aan beheersing van maatschappelijke problemen. Hij beschrijft een aantal spiegels, waaronder de vergaande samenwerking met woningcorporaties die uniek is in Nederland, om realisme aan te brengen in de discussie over ondermijning. Na de bespreking van iedere spiegel volgt een concrete Motus-activiteit gericht op het bijstellen van de spiegels.

Toekomstbestendige ondermijningsagenda

Vernieuwingen binnen de aanpak van ondermijning verkeren in een ‘permanente staat van tijdelijkheid’. Budgetten, aanstellingen en looptijden van teams zijn steevast begrensd. Ervaringen sijpelen daardoor weg en opgebouwde samenwerkingsrelaties verdwijnen als sneeuw voor de zon.

Hoogenboom pleit voor een meer toekomstbestendige ondermijningsagenda, waarin naast de spreekwoordelijke aanpak van ‘kerels, kilo’s en knaken’, veel meer wordt geïnvesteerd in kennis en kunde, de kwaliteit van informatie en multidisciplinaire samenwerking. In het bijzonder ook met het bedrijfsleven. Deze uitgave biedt een concrete toekomstagenda voor RIEC’s, politie, handhaving, gemeenten, FIOD, het Openbaar Ministerie en iedereen die betrokken is bij een duurzame aanpak van ondermijning. 

In onderstaande animatie wordt het boek in het kort uitgelegd.