Belastingparadijzen revisited!

Onlangs werd ik door journalisten geraadpleegd over wat inmiddels de Pandora papers worden genoemd. Brisant materiaal waaruit duidelijk wordt dat er nog het nodige te doen is inzake belastingparadijzen en brievenbusmaatschappijen. 

Naast onze minister van Financiën, Wopke Hoekstra, figureert ook een aantal hooggeplaatste functionarissen van ABN AMRO, waaronder de voorzitter van de Raad van Commissarissen (RvC) Tom de Swaan. Hoekstra had juist gehandeld door voorafgaand aan zijn ministerschap afstand te doen van die investering. Zijn antwoord was echter minder bevredigend: stukken niet gelezen, ik wist niet wie er nog meer deelnamen, geen idee dat dit via de Britse Maagdeneilanden liep, etc. De vraag die zich bij mij aandiende was waarom hij dan afscheid genomen had van die investering? Hij had immers zijn beleggingen in beheer kunnen geven, zoals vaak bij ministers het geval is. Ik denk dat hij goed aanvoelde, dan wel goed advies kreeg, dat deze investering niet helemaal paste bij het imago van een minister. De Italianen wisten met dit nieuws dan ook raad. 

Wat mij nog meer bevreemdde was de positie van Tom de Swaan. Als voorzitter van de RvC van ABN AMRO gaat zijn portefeuille langs de afdeling Compliance. Hebben die een andere afweging gemaakt dan Hoekstra? Het is toch niet onbekend dat de laatste jaren het vergrootglas staat op dergelijke situaties? Zeker bij een bank als ABN AMRO. Zijn antwoord was zo mogelijk nog bevreemdender: het was een gift, het was een luttel bedrag, het stamt uit een andere tijd… Alsof dat ertoe doet. Hij had beter moeten weten. Dat hij deze investering nog steeds in portefeuille had zegt mij dat zijn maatschappelijke antenne niet goed staat afgesteld. 

Ik velde dan ook een moreel-ethisch oordeel, ook al betrof de investering een nobel doel. Sommigen reageerden door te stellen dat er geen belasting ontdoken was, immers, als er een resultaat behaald was dan gold de deelnemingsvrijstelling. Ook al is door mij niet vast te stellen wat er nu precies is gebeurd, gaat die vlieger in mijn ogen niet op. Mensen van het kaliber Hoekstra en De Swaan vervullen een cruciale rol in de samenleving en dan past slechts verantwoordelijk leiderschap, en dus het goede voorbeeld geven, en zeker niet in een positie komen waarover vragen kunnen worden gesteld.  Ja, voor sommigen gelden zwaardere eisen dan voor anderen. ‘Leuker kunnen we het niet maken’, aap ik de slogan van de Belastingdienst na. 

Eéndagsvlieg

Nu er een deal op handen lijkt te zijn voor een wereldwijd uniform winstbelastingtarief, nu ja met zo’n 130 landen dan, en er daarmee een behoorlijke mate van consensus gloort over wat niet alleen een fair tarief zou zijn, maar ook dat belastingontwijking niet gepast is, begint de strijd tegen belastingparadijzen en brievenbusmaatschappijen steeds concretere vormen aan te nemen. Ik ben niet naïef, Nederland kent nog steeds veel fiscale regelingen en tot voor kort was het ministerie van Financiën, ook onder leiding van Hoekstra, de opvatting toegedaan dat in het kader van 'Nederland vestigingsland', belastingen een instrument was om buitenlandse bedrijven te bewerkstellingen deze kant op te komen. De discussie over diezelfde deelnemingsvrijstelling zal eenieder zich nog herinneren. Dat ook Nederland zich inmiddels geschaard heeft achter het uniforme winstbelastingtarief is zeker een significante wijziging van beleid die zeer toe te juichen valt. Nu maar hopen dat het geen ééndagsvlieg is. Verantwoordelijk leiderschap vraagt om het geven van het goede voorbeeld. Dan maar Roomser dan de Paus wat mij betreft.