Boekbespreking: De goede bestuurder

In het begin van dit jaar (dus nog midden in de coronacrisis) bracht uitgeverij Mediawerf een boek uit van de hand van Pieter Wijnsma. Een boek bestaande uit 288 pagina’s. Wijnsma is een voormalig manager en bestuurder in de gezondheidszorg en is momenteel zowel consultant als programmaleider van de masterclass voor zorgbestuurders van de Erasmus Universiteit en directeur van de Academie voor medisch specialisten. Hij is in 2019 gepromoveerd op de ethiek van het besturen. Wijnsma doet met dit boek een lofwaardige poging ethiek te verbinden met governance vanuit een diepgravende literatuurstudie gefundeerd in de wereldfilosofie.

Vrijwel geen filosoof van naam wordt overgeslagen, maar centraal staat het werk van Alasdair MacInyre en dan met name zijn werk ‘After Virtue’. Aan de analyse van deze schrijver wijdt Wijnsma maar liefst 75 pagina’s. Niet geheel duidelijk is waarom nu juist deze filosoof zoveel aandacht verdient, want Wijnsma bekritiseert hem ook.

Stevige materie

Het is echter geen eenvoudige kost die Wijnsma opdient. Het heeft me behoorlijk veel moeite gekost, niet zozeer om het boek te lezen, maar wel om het te doorgronden. Wijnsma heeft een toegankelijke schrijfstijl, maar de materie is stevig. Zoals dat in de filosofie betaamt is er veel 'enerzijds en anderzijds' en poneert de schrijver stellingen die hij onmiddellijk verrijkt met tegenwerpingen. De kern van het betoog is voor mij niet eenvoudig te vinden, dus ik citeer maar even de achterzijde van het boek: 'van bestuurders mag worden verwacht dat zij zorgzaamheid betrachten ten aanzien van de samenleving en haar hulpbronnen. En dat ze er naar streven de bijdrage van de organisatie aan de samenleving te maximaliseren'. Dat geldt volgens Wijnsma voor zowel staatsinstellingen en bedrijven als voor not-for-profit organisaties.

Wijnsma was aanvankelijk van plan, zo schrijft hij, het betoog tot de not-for-profit zorg sector te beperken. Uiteindelijk heeft hij er toch voor gekozen zijn analyse te verbreden naar zowel de staat als het private bedrijfsleven. Dat had hij naar mijn smaak niet hoeven doen. Zijn analyse is dan dun en minder goed gefundeerd. Hij gebruikt daarbij een kritische analyse van wat hij noemt het '(neo- en soms klassieke-) liberalisme'. In zijn opvatting is die ideologie gebaseerd op eigen belang hetgeen ook de grondslag vormt van de economische wetenschap. Wat mij betreft een wat oppervlakkige analyse van de politieke- en economische wetenschap die hem er ook toe brengt het marktmechanisme te verwerpen, met overigens een aantal gemarkeerde argumenten.

Dat neemt niet weg dat het een uitgebreide poging is de opvattingen over goed bestuur van een filosofisch fundament te voorzien. Een kloek boek over een gewichtig onderwerp.

Gerelateerde opleidingen

Nyenrode Commissarissencyclus

Startdatum: 3 mrt. 2026 of 1 april 2026

Taal:

Nederlands

Locatie:

Breukelen

Versterk je kennis, inzicht en handelingsperspectief als commissaris of toezichthouder.

Bekijk opleiding

New Board Program

Startdatum: 23 april 2026

Taal:

Nederlands

Locatie:

Breukelen

De boardroom vraagt om meer dan ervaring. In een omgeving met toenemende druk, complexiteit en publieke aandacht wil je een governance-kompas dat staat — én de boardroom-vaardigheid om effectief te blijven onder spanning. In het New Board Program ontwikkel je jouw besluitvorming, stakeholderdialoog en constructieve tegenspraak, en vertaal je iedere module direct naar jouw praktijk.

Bekijk opleiding

Behavioral and Cultural Governance Program

Startdatum: 13 april 2026

Taal:

Nederlands

Locatie:

Breukelen

Tijdens het Behavioral and Cultural Governance Program staan moderne dilemma’s rond wendbaarheid en verandervermogen van organisaties centraal. Hoe bouw je een gezonde organisatie met een gezond ecosysteem?

Bekijk opleiding