Van dieselgate naar goed burgerschap
Welke vragen moeten commissarissen stellen over regelgeving?
30 november 2021
In de afgelopen jaren zijn er verschillende geruchtmakende zaken geweest waarbij door autofabrikanten die milieumaatregelen omzeilden de wet werd overtreden. Het beruchtste voorbeeld daarvan is het zogenaamde ‘dieselgate-schandaal’. In een poging om in de VS marktaandeel te winnen programmeerde Volkswagen zijn software om zo de emissiereductietechnologie van dieselauto’s uit te schakelen waardoor die auto's meer giftige gassen uitstootten dan wettelijk was toegestaan. Sigrid de Vries, alumna van de Nyenrode Commissarissencyclus, schreef hier haar eindpaper over en richt zich hierin op een dimensie van dit verhaal. Zij gaat in op hoe bedrijven in de autoproductiesector (moeten) omgaan met de uitgebreide reeks van productgerelateerde regels, die zijn opgesteld om het milieu te beschermen en om efficiënt gebruik te maken van grondstoffen. Met de paper won Sigrid de Nyenrode ‘best paper award’.
Het dieselgate-schandaal werd ontdekt door universiteitsstudenten en openbaar gemaakt door milieu-NGO's, waarna Amerikaanse rechtshandhavers een zaak begonnen. Volkswagen heeft sindsdien miljarden aan boetes en schadevergoedingen betaald. Ook in Europa wordt onderzoek gedaan naar het bedrijf en zijn (voormalig) leidinggevenden. De zaak is nog niet gesloten, in maart dit jaar startte Volkswagen een gerechtelijke procedure tegen zijn voormalige CEO, Martin Winterkorn.
Confrontatie
De regelgevingsdimensie is essentieel, omdat de van oudsher sterk gereguleerde sector geconfronteerd wordt met cruciale vragen over hun 'license to operate' in een wereld die zich steeds meer ontwikkelt in de richting van groen, schoon en circulair. Deze verandering is dusdanig fundamenteel dat de reactie hierop intrinsiek moet zijn -of worden- én deel uit moet maken van het bedrijfsmodel en de strategie voor de lange termijn. In deze context kunnen bedrijven niet anders dan hun houding herzien ten aanzien van overheidsbemoeienis en dienen zij zich de volgende vragen stellen: is dit slechts een kostenfactor, een externaliteit die risico's inhoudt die moeten worden beheerd?; is er een mogelijkheid, of zelfs een noodzaak, om samen met de regelgever en andere belanghebbenden de randvoorwaarden te creëren?; en hoe kan een bedrijf een partner zijn in maatschappelijke veranderingen en tegelijkertijd een concurrent? De Vries heeft een bijzondere fascinatie voor deze vragen gezien haar ervaring met de automobielindustrie en (Europese) wetgeving, van waaruit zij de ontwikkelingen van dichtbij heeft kunnen meemaken. ‘De verandering is gaande en zo hoort het ook: de sector is een belangrijke motor van innovatie, een bron van goedbetaalde banen en vindt zichzelf opnieuw uit’, aldus Sigrid de Vries.
Vragen van commissarissen
In haar paper stelt De Vries dat bedrijven hun perceptie van productregelgeving moeten veranderen en zich niet langer moeten beperken tot risico- en nalevingsbeheer. Meer specifiek onderzoekt Sigrid welke vragen commissarissen kunnen stellen om de interactie binnen hun organisatie met productregulering te kunnen evalueren en om een proactieve houding te stimuleren die in het belang is van waardecreatie op de lange termijn. ‘Het is essentieel dat regelgeving de volle aandacht heeft aan de top. De maatschappelijke uitdagingen zijn te groot om tegenover elkaar te blijven staan.’
Per saldo is De Vries voorzichtig optimistisch over de koers die de auto- en maak-industrie in brede zin zijn ingeslagen ten aanzien van regelgeving. Er zijn signalen van een grotere aandacht voor vroegtijdige interactie, partnerschap en vertrouwen. Wel is er nog te vaak discrepantie tussen wat individuele bedrijven beogen en de opdracht die ze hun belangenorganisaties mee geven. En ook de regelgever zal moeten mee evolueren door, naast handhaving, open te staan voor nieuw vertrouwen.
Lees de paper 'From dieselgate to good corporate citizenship' van Sigrid de Vries:
30 november 2021
Bron: nieuwsbrief Nyenrode Corporate Governance Instituut, november 2021.
Artikelen en columns gepubliceerd op de website en in de nieuwsbrief van het NCGI weerspiegelen niet per definitie een algemene visie van het NCGI, maar worden door auteurs op persoonlijke titel geschreven. Reageren kan via ncgi@nyenrode.nl.
Nyenrode deelt kennis met nieuwsgierige professionals. Abonneer je op News@Nyenrode voor al het Nyenrodenieuws.