Liquiditeitscrisis en herstel

Op 9 september 2020 konden ruim 60 leden van de Nyenrode Commissarissen Community elkaar weer ontmoeten op het landgoed van Nyenrode. Uiteraard gebeurde dit, in verband met het coronavirus, geheel op basis van de geldende RIVM richtlijnen. De eerste bijeenkomst van de Community in dit nieuwe academische jaar werd gehouden in de Sporthal, die een ware metamorfose had ondergaan. Het thema ‘Liquidity Crisis & Recovery’ stond deze middag centraal.

Wat is de verantwoordelijkheid van commissarissen en toezichthouders als banken je organisatie of bedrijf overdragen aan de afdeling bijzonder beheer en een faillissement in zicht komt? Twee prominente sprekers, te weten, mr. Noor Zetteler van Wijn en Stael Advocaten, en drs. Gerard Boekhoven van Van Lanschot Bankiers, deelden hun expertise met de leden van de Nyenrode Commissarissen Community.

In bijzonder beheer… wat nu?

Na een introductie van Ruud Kok, associate dean executive education bij Nyenrode en sinds dit academisch jaar voorzitter van de Nyenrode Commissarissen Community, trapte Gerard Boekhoven, directeur Kredietrisico en Bijzonder Beheer bij Van Lanschot Bankiers, deze middag af. Gerard nam de deelnemers mee in de wereld van nu en bijzonder beheer.

‘Door de coronacrisis krijgt de economie een enorme klap. Het CPB verwacht dat de Nederlandse economie dit jaar met 5.1% krimpt en dat de werkloosheid oploopt tot 6.5%. Als commissaris ben je verantwoordelijk voor de continuïteit van een onderneming. Je toetst het beleid van het bestuur, controleert de uitvoering daarvan en oefent toezicht uit op het functioneren van de directie. Maar wat betekent het nu als je als organisatie toch bij de afdeling bijzonder beheer terecht komt?’

De inschakeling van bijzonder beheer is een geleidelijk proces, daar gaan vaak gesprekken en discussies met de bank aan vooraf over bijvoorbeeld het doorbreken van de financieringsafspraken, zwaar tegenvallende resultaten of onvoldoende transparantie of het ontbreken van (financiële) informatie’, zegt Boekhoven. Ook vertelde Boekhoven over de aanpak van bijzonder beheer en de zeer intensieve relatie die dan ontstaat tussen organisaties en de bank. Het advies van Gerard Boekhoven aan commissarissen: ‘als een onderneming financieel verzwakt en een crisissituatie dreigt dan moet je als commissaris tijdig opschalen en dichter op het bestuur en de onderneming gaan zitten. Laat je zeer regelmatig inhoudelijk bijpraten over de gesprekken die lopen met bijzonder beheer. Timing is essentieel: op het juiste moment opschalen en weer afschakelen!’

Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid van de commissaris

Noor Zetteler is advocaat, curator en partner bij Wijn en Stael Advocaten, en gespecialiseerd in procedures waarin de verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid van commissarissen en bestuurders centraal staat. ‘Als een onderneming in zwaar weer zit wordt er gekeken naar herstructurering of herfinanciering, dat is per onderneming verschillend en een ingewikkeld traject’. Een vaak voorkomend obstakel is dan bijvoorbeeld een te late onderkenning van de problemen, waardoor er weinig tijd en geld is. Indien recovery van een organisatie niet meer mogelijk is volgt er uitstel van betaling en/of faillissement.

Zetteler kwam vervolgens met diverse voorbeelden uit de praktijk. ‘In dit soort gevallen zie je vaak dat het de Raad van Commissarissen (RvC) ontbreekt aan relevante informatie. Zorg er te allen tijde voor dat je als RvC vanuit het bestuur op de hoogte wordt gesteld van de hoofdlijnen van het strategisch beleid, de algemene- en financiële risico’s, het beheers- en controlesysteem van de vennootschap. Afhankelijk van de fase waarin de onderneming zich bevindt, kan het noodzakelijk zijn om op meer regelmatige basis met het bestuur te spreken.'

‘Enige geruststelling is dat het bij deze organisaties wel ging om “kennelijk” onbehoorlijk toezicht. Alleen in de situatie van in het oog springende onbehoorlijke taakvervulling is sprake van aansprakelijkheid van de RvC. In tijden van crisis is het van belang dat je als commissaris de continuïteit van de onderneming bewaakt en ook de belangen van de verschillende stakeholders. Toezicht houden gebeurt in een ‘normale’ situatie meer op afstand, maar wees nu als commissaris intensiever betrokken bij beslissingen.’

De bijeenkomst, werd zoals gebruikelijk, afgesloten met een netwerkborrel, uiteraard geheel ‘coronaproof’. Er werd nog lang nagepraat door de aanwezige leden en de sprekers. De eerstvolgende bijeenkomst van de Nyenrode Commissarissen Community is op 14 december 2020.