Duurzaamheid kan ook geld opleveren

Integrated reporting is een belangrijke ontwikkeling waar veel ondernemers voor kiezen. Het geeft een goed handvat om de relevantie van bedrijfsinformatie voor stakeholders te verhogen. Het zorgt niet alleen voor een beter verslag, maar ook voor een betere vertaalslag van strategie in beleid en een meer duurzame wereld. Nyenrode-docent Ferdy van Beest: ‘De actuele problemen rondom stikstof en pfas tonen aan dat bedrijven nu echt op een andere manier met duurzaamheid en lange termijn bezig moeten zijn. Het gaat niet meer alleen over financiën, maar ook over zaken als diversiteit en milieu.’

‘De basis van integrated reporting gaat om het verbinden van de business van de organisatie met allerlei niet-financiële aspecten, waaronder duurzaamheidsaspecten. Het puur op elkaar plakken van een duurzaamheidsverslag en een jaarverslag is niet voldoende,’ aldus dr. Ferdy van Beest, senior adviseur Audit bij Flynth en universitair docent bij de Nyenrode Business Universiteit. ‘De hele stikstofcrisis toont aan dat bedrijven op een andere manier met duurzaamheid bezig moeten zijn.’
Het gevolg is, ook door aangepaste wetgeving, dat ook verslaggeving niet meer alleen maar puur gerelateerd aan financiën kan zijn. ‘Je moet ook kijken naar diversiteit, milieu en ketendenken,’ betoogt Van Beest. ‘Bij integrated thinking gaat het dus niet alleen om het mooi opschrijven, maar om de urgentie te voelen in de vezels van de organisatie’.

De vraag is: hoe kan ik op de lange termijn een bijdrage leveren aan de wereld? En daar mag je best geld bij verdienen.

Urgentie van duurzaamheid

Neem bijvoorbeeld IT, zegt Van Beest. IT gaat om de binnenkant van de organisatie. In hoeverre is de gedachte rondom duurzaamheid, diversiteit en andere niet-financiële informatie ook doorgevoerd naar de binnenkant van de organisatie? Worden er bewust laptops aangeschaft die duurzamer zijn, langer meegaan, of een hogere veiligheid hebben? Is het alleen een schelp om de buitenkant van de organisatie heen of is het daadwerkelijk doorgedrongen in alle facetten van de organisatie? Zie je het op allerlei gebieden terug? Van Beest ziet urgentie in twee dingen:

1. Je license to operatie. ‘Zie de stikstofcrisis. Ben je niet met duurzaamheid bezig, dan kun je opeens voor een voldongen feit komen te staan. Je verliest je license to operate.’
2. Het levert geld op. ‘Uit verschillende onderzoeken blijkt dat het investeren in duurzaamheid geen geld hoeft te kosten. Het levert vaak geld op voor organisaties. Bij Flynth heb ik data gecombineerd uit de melkveehouderij, die aantonen dat bepaalde factoren leiden tot minder CO2-uitstoot en het verbeteren van de financiën van de boer. Het kan dus bij allerlei organisaties verschil maken, niet alleen bij heel grote.’

Wat zien we in de praktijk als het gaat over duurzaamheid?

Van Beest ziet in zijn praktijk als senior adviseur bij Flynth en docent bij Nyenrode heel veel ondernemingen. Daar constateert hij grote verschillen. Is duurzaamheid voornamelijk alleen een schelp om de buitenkant of hebben ondernemingen de boodschap inmiddels wel door? Van Beest: ‘Steeds meer bedrijven zijn met duurzaamheid bezig, maar niet ieder bedrijf pakt door. Kijk je op de beurs, dan zie je dat Akzonobel nog steeds een duurzaamheidsverslag en een jaarverslag op elkaar plakt. Daar ‘voel’ je de urgentie niet. Bij Philips daarentegen, doen ze heel erg aan duurzaamheid en gebruiken ze de circulaire economie als basis om hun license to operate goed te houden.’

Nieuwe businessmodellen

Onlangs hebben de NBA en het Ministerie van Economische Zaken de Kristalprijs voor de meest transparante verslaggeving uitgedeeld aan Royal Schiphol Group. De jury gaf aan dat Schiphol op een heldere manier over duurzame thema’s rapporteert en daarbij ook transparant is over de verbeterpunten. Zegt zo’n prijs iets over de duurzaamheid van Schiphol? Van Beest: ‘Bedrijven als Schiphol, KLM en Shell hebben hun verslaggeving goed op orde. De big bang rondom IFRS 9, 15 en 16 hadden ze bij KLM bijvoorbeeld al heel vroeg verwerkt. Maar feit blijft dat Shell al in 1988 wist dat fossiele brandstoffen zouden leiden tot opwarming van de aarde. Dan kun je wel zeggen ‘we planten nieuwe bomen en we laten de klant meer betalen om CO2-neutraal te zijn’, maar ze doen met hun businessmodel wel afbreuk aan duurzaamheid. De verbeteringen zijn toch vaak marginaal. Als ze echt zouden willen verbeteren zou Shell zorgen dat er een motor op waterstof komt, en zou Schiphol moeten zorgen voor alternatief duurzaam vervoer in plaats van verder te groeien, maar dat zou hun hele huidige businessmodel onderuithalen. Philips kan dit wel omarmen. Zij kunnen door hergebruik van bronnen een enorme afvalreductie realiseren.’

Duurzaamheid: hoe pak je dat aan?

Hoe ga je dit als onderneming aanpakken? Hoe krijg je hier grip op? ‘Allereerst moet je beseffen dat het geen beslissing is van vandaag op morgen. Het zijn stapjes die je kunt zetten,’ zegt Van Beest. ‘Stel je wil duurzamer worden. Dan kan dat op allerlei manieren. Probeer eerst uit te vinden welke investeringen ook geld opleveren zodat je een dubbel effect krijgt. En kijk ook eens om je heen. Wat doen anderen en wat kun je daarvan leren? Denk bijvoorbeeld aan een kraan met een sensor, zodat je minder water verbruikt. Of het gebruik van zonnepanelen. Laat mensen verplicht 1 of 2 dagen thuiswerken. Of laat ze elektrisch rijden, auto’s delen, met het ov komen. En geef ze een maximaal aantal prints per maand. Allemaal kleine stapjes. Maar zo kun je op heel operationeel niveau ook al heel veel doen. Een goede aanpak hangt uiteraard wel af van de industrie waarin de onderneming zich bevindt.’

Integrated thinking kijkt naar de lange termijn

‘Integrated thinking gaat ook over het langetermijndenken; het moet in de vezels van de organisatie zitten,’ vervolgt Van Beest. ‘Hoe zit het met ziekteverzuim in de organisatie? Een ziek personeelslid kost zo’n 230 euro per dag. Als je een grote groep werknemers hebt die tegen burn-out aan zitten, wat is dan je beleid voor de lange termijn? Of is dat voor het korte-termijngewin (lees: te veel overwerken). Het gaat erom niet puur vanuit aandeelhouderswaarde te denken ‘hoe kan ik zo snel mogelijk zo veel mogelijk verdienen’, maar hoe kan ik op de lange termijn een bijdrage leveren aan de wereld. En daar mag je best geld bij verdienen. Ga op zoek naar opties die hand in hand gaan.’