Het vergt moed om je neus te durven stoten

Zo’n 70 procent van de werknemers in Nederland is niet gelukkig met het werk dat ze doen. En dan zijn we in Nederland nog spekkoper, want in andere landen is het percentage werknemers dat ongelukkig is nog hoger. Interimdirecteur en auteur Carolina Pruis wil daar wat aan doen, enerzijds omdat ze zelf ongelukkig was in haar werk, maar ook omdat ze zichzelf ziet als veroorzaker van het ongeluk. ‘The name of my game was de afgelopen jaren reorganiseren en mensen ontslaan’, zo zegt ze.

‘Steeds meer mensen zijn niet gelukkig in hun werk’, zo zegt Pruis, ‘En ik was het zelf ook niet. Ik ben op onderzoek gegaan hoe dat komt en wat ik er aan kan doen, en dat deed me beseffen dat ik ook anderen kan helpen in de zoektocht naar werkgeluk.’ Ze heeft gelijk een paar tips voor werknemers die niet helemaal happy zijn in hun werk en meer werkplezier willen: ‘Als je een rotdag hebt op je werk, dan zijn vast niet alle acht uur van de werkdag rot geweest. Mijn advies is dan ook om goed te analyseren waarin je wel en geen plezier hebt op je werk, want meestal zijn er elementen die je wel leuk vindt. Je kunt dan proberen om de focus te verleggen naar dingen waar je wel warm voor loopt, en daar dan meer van gaan doen. Of misschien kun je dingen waar je een hekel aan hebt anders organiseren, als je er invloed op hebt. Ik had vroeger een hekel aan het MT-overleg op maandagochtend, dus dat verschoof ik naar donderdagmiddag drie uur.’

Pruis denkt dat het ook kan helpen om niet altijd te hoge verwachtingen te hebben. ‘Werk is samen met liefde een van de pijlers onder een gelukkig bestaan en van beide hebben we hoge verwachtingen. Dat betekent dat de kans op teleurstellingen ook heel groot is, dat kun je ondervangen door je verwachtingen bij te stellen.’ Daarnaast zijn relatief kleine aanpassingen aan je leven soms ook voldoende om meer geluk te ervaren. Pruis zelf bedacht vaak dat ze haar baan zou opzeggen om een strandtent te beginnen, maar zo extreem hoeft het natuurlijk niet, zegt ze: ‘Als je bijvoorbeeld graag aan zee bent, kun je ook kijken of je een dag minder kunt werken en die dag als vrijwilliger bij de reddingsbrigade aan de slag kan.’

Stress en onzekerheid horen bij verandering

Wat in ieder geval niet helpt bij het krijgen van meer werk- en levensgeluk is bij de pakken neer gaan zitten. Toch gebeurt dat vaak wel, de auteur weet wel waardoor dat komt: ‘Dat komt door de zekerheid die je hebt in je huidige situatie en door het gevoel van onzekerheid dat je krijgt als je aan iets nieuws  gaat beginnen. Maar gevoelens van stress en onzekerheid horen erbij als je dingen gaat veranderen, je kunt ze maar beter erkennen dan je er tegen verzetten. De enige manier om die onzekerheid te overkomen, is te gaan doen waar je bang voor bent en dan te ervaren dat het eigenlijk reuze meevalt. Sterker nog, als je het avontuur van verandering aan gaat, dan zul je zien dat het je vaak  hele nieuwe dingen brengt waar je vaak niet op had durven hopen.‘

Je zou zeggen dat je veel zelfvertrouwen moet hebben om die stappen te nemen, maar dat ziet Pruis anders. Volgens haar is juist de onzekerheid die tot actie aanzet: Ik heb heel mijn loopbaan last gehad van onzekerheid. Ik heb mezelf toen vaak vermanend toegesproken, tot ik erachter kwam dat dat helemaal niet hielp. Toen besefte ik me dat zelfvertrouwen niet zorgt voor een succesvolle loopbaan, maar vooral onzekerheid, omdat onzekerheid je aanzet tot actie. Als je veel zelfvertrouwen hebt denk je: nou, het komt wel goed, ik blijf zitten want het komt wel naar me toe. Terwijl onzekerheid, ervoor zorgt dat je de wereld intreedt, dat je je gaat verdiepen in onderwerpen. Maar het vergt wel moed om je neus te durven stoten en de wereld in te stappen.’

Een ander kent je vaak beter dan jezelf

Maar om stappen te kunnen nemen, moet je wel weten waar je heen wilt. ‘De meeste mensen weten dat niet, dat gold ook voor mij’, zegt Pruis, ‘Elke zoektocht begint echt met jezelf. Wie ben ik? Waar kom ik vandaan? Uit wat voor gezin kom ik? Wat was de situatie toen ik geboren werd? Wat is mijn persoonlijkheid? Maar ook: wat kan ik goed? Wat zijn mijn vaardigheden? Met welke unieke eigenschappen onderscheid ik me van anderen? Wat doe ik het liefst?’

”Dat onderzoek kun je doen door goed naar jezelf te kijken, testjes te maken, of boeken te lezen. Een andere manier om erachter te komen wie je bent, is het te vragen aan anderen, want anderen kennen je vaak beter dan jezelf. Wat mij als manager, als leidinggevende en als mens heel erg goed gedaan heeft, is dat ik in therapie geweest ben. Want daardoor heb ik mezelf beter leren kennen. Het is misschien wel een van de beste beslissingen in mijn leven geweest. Ik heb daardoor mijn zwaktes en vooral mijn eigen kwetsbaarheid onder ogen  durven komen. En daardoor ben ik ook veel empathischer geworden, begripvoller naar mezelf én naar andere mensen.  Ik denk dat dat een hele belangrijke kwaliteit is voor goed leiderschap: dat je je kan verplaatsen in een ander en dat je weet welke impact jij op een ander hebt, dat kan alleen als je jezelf goed kent. Dus als je jezelf wilt leren kennen als leider, manager en mens: ga eens praten met iemand. En dat hoeft geen therapeut te zijn, maar dat kan ook iemand in je omgeving zijn die je goed kent.

Je kan alleen succesvol zijn als je plezier hebt in wat je doet

In haar boek en werk is Pruis een aanhanger van de positieve psychologie. Dat betekent dat ze vooral kijkt hoe mensen tot bloei kunnen komen. Dat doen ze door vooral verder te bouwen op hun sterkte karaktereigenschappen en te doen wat ze het liefste doen. Want zonder plezier kun je iets niet volhouden en kun je eigenlijk niet succesvol zijn, zo is haar overtuiging.’ Dat vond ik ook een belangrijke conclusie voor mezelf, want ik werkte in mijn opdrachten deed ik werk  waarin ik heel vaardig was – de strategische koers verleggen, reorganiseren en mensen ontslaan–, maar ik ontleende er geen plezier aan.’

‘Ik heb de koers van mijn werkleven verlegd. Ik ontleen plezier aan het analyseren en snel tot de kern proberen te komen van ingewikkelde problemen om daarna mensen mee te nemen in een praktische oplossing. En ik help graag anderen om het beste uit zichzelf te halen. Daarom heb ik dit boek geschreven en heb ik een workshopreeks ontwikkeld met de naam Design Your Career om mensen op weg te helpen als ze vastgelopen zijn. Happy in je werk heeft ook veel meer een coachingsinsteek dan mijn eerste boek Vrouw op de apenrots. Ik ben er in heel eerlijk over mijn eigen flops en valkuilen.

Net als in mijn colleges in de reeks Exelleren in vrouwelijk leiderschap. Ik kan dan ronkende verhalen vertellen over mijn successen, maar ik denk dat het veel interessanter is om eerlijk te zijn over mijn fouten, kwetsbaarheden en onzekerheden, hoe ik daar mee omgegaan ben en wat ik daar van geleerd heb. Het is niet erg gebruikelijk dat mensen vertellen over hun onzekerheden en hun flops. Maar ik heb er veel lol in. Natuurlijk gaat het in die reeks niet alleen daarover, het gaat ook over vrouwelijk leiderschap en hoe mannen en vrouwen met macht omgaan en de onderbouwing daarvan. Maar ik merk dat mijn openheid over mijn eigen ervaringen het meest aanspreekt. Ik vind dat niet gemakkelijk, maar wel vanzelfsprekend om te doen.