‘Je leert te sturen in een complexe omgeving’

“Het huidige pensioenstelsel past niet meer bij onze maatschappij. De manier waarop mensen werken is totaal veranderd, de wetgeving past niet meer bij het economische klimaat en mensen worden veel ouder dan toen het pensioenstelsel werd ontworpen. Om de transitie naar een nieuw pensioenstelsel optimaal te begeleiden is goed bestuur nodig." volgens Ronald Heijn, programmadirecteur Pensioenen aan Nyenrode Business Universiteit. 

Innovatie in goede banen

“De pensioensector is op dit moment de leukste tak binnen de financiële wereld, omdat daar de grootste innovatie gaat plaatsvinden. De sector moet gaan vernieuwen op het gebied van wet- en regelgeving, pensioenproducten, klantbediening en duurzaamheid. Daarnaast is de pensioensector van groot maatschappelijk belang: Vanaf 2035 neemt het aantal gepensioneerden sterk toe en in de jaren daarna krijgt ongeveer 1 op de 3 mensen inkomen uit pensioenfonds. Daarmee worden niet werkgevers maar pensioenorganisaties de belangrijkste uitbetalers van inkomen.”

Heijn geeft aan dat je het pensioenstelsel kan zien als een slapende reus die we wakker gaan maken door binnenkort de regels aan te passen: “Dit gaat tot veel onzekerheid en discussie leiden, die in goede banen geleid moet worden door bestuurders. Het mooie is dat dit tegelijk ook veel innovatie en een betere klantbediening gaat opleveren, waardoor ik verwacht dat ons pensioenstelsel wereldwijd weer van nummer 2 naar nummer 1 zal schuiven.”

De belangen haarscherp krijgen

De kerndoelstelling van programma's voor deelnemende executives is dan ook om de bestuurder van de toekomst te worden en het geheel van de vraagstukken te kunnen overzien. Hiervoor wordt onder andere ingegaan op wat er wordt verstaan onder ‘goed bestuur’. Heijn licht toe: “Goed bestuur houdt in dat je ondanks discussies of spanningen altijd het hogere doel voor ogen houdt en er samen uit probeert te komen. Dit doe je door goed te luisteren, vragen te stellen, de dialoog te blijven voeren met álle stakeholders en de belangen haarscherp te krijgen.”

 “Bij onze cursisten helpen we deze dialogen op gang en zorgen we dat discussies over bijvoorbeeld de innovatiestrategie op het gebied van duurzaamheid, op een constructieve manier gevoerd kunnen worden. Daarnaast leren de modules over leiderschap, boardroom dynamics en governance je de gevoeligheden van stakeholders te overzien en hoe daarmee om te gaan.”

Veilige leeromgeving

“De deelnemers van onze programma's zijn ervaren bestuurders, die al jaren opereren op hun niveau en het fijn vinden om met gelijk gestemden momenten van reflectie te zoeken.” Deze groep wordt volgens Heijn zorgvuldig samengesteld: “Vanaf een bepaald niveau leer je niet meer van theorie, je leert van elkaar. Daarom is diversiteit binnen de groep, op het gebied van inzicht en achtergrond, zeer belangrijk.

Daarnaast is vertrouwen binnen de groep essentieel, om een leeromgeving te creëren waarbinnen je op een veilige manier discussie kan voeren. Heijn: “We hebben als stelregel: wat er in de groep gebeurt blijft in de groep. Alleen zo kunnen bestuurders namelijk vertrouwelijke informatie delen, reflecteren op elkaars handelen en discussies op gang brengen waarin alles gezegd kan worden.”  

“Je hoeft als bestuurder niet alle technische of administratieve details te kennen. Je moet vooral weten hoe je organisaties verandert.”

De juiste vraag stellen

“Naast tien modules die dieper ingaan op de complexe omgeving van een bestuurder in de pensioensector, werken we met intervisiegroepen aan een strategische opdracht, begeleid door een hoogleraar. Aan het eind van het studiejaar presenteren de deelnemers van zo’n intervisiegroep de resultaten hiervan aan een groep opponenten – andere deelnemers die kritisch doorvragen op het onderzoek – en aan een groep externe experts.”

Heijn licht toe: “Je leert hierdoor de juiste vragen te stellen, lastige kwesties te beantwoorden en goed doordachte keuzes te maken, waarbij je de meningen en krachten van stakeholders combineert tot één strategie.” De onderzoeken worden jaarlijks door Nyenrode uitgegeven in de pensioenbundel die wordt verspreid binnen de sector. “Vorig jaar was er bijvoorbeeld baanbrekend onderzoek over de verschuiving naar gevoelscommunicatie.”