Waardering voor beursfondsen

In eerdere columns hebben NCGI-leden Ruud Kok en Leen Paape hun licht laten schijnen over de verdiensten van beursgenoteerde vennootschappen. Beiden belichtten de belangrijke rol van het behalen van winst voor zowel de belegger als de groei van de onderneming op de lange termijn.

Van belang daarbij is dat het bestuur van een vennootschap zich dient te richten op het belang van de vennootschap door het bevorderen van het bestendige succes van de onderneming. Daarbij moet het bestuur zorgvuldigheid betrachten met betrekking tot al degenen die bij de onderneming betrokken zijn. Deze mooie volzinnen komen uit een arrest van de Hoge Raad, maar geven kernachtig aan waar het om gaat.

Inkoop eigen aandelen

De laatste tijd gaan steeds meer ondernemingen over tot het inkopen van eigen aandelen. Alleen al in Amerika werd er in 2018 voor 1000 miljard aan eigen aandelen ingekocht, een forse stijging ten opzichte van 2017. Ook in Nederland kennen vrijwel alle beursfondsen omvangrijke inkoopprogramma’s.

Een zorgpunt voor mij is de ongekende omvang van deze programma’s. Onderzoek van Lazonick wijst uit dat van ondernemingen in de S&P 500 Index, over de periode van 2006 - 2015 54% van het netto inkomen aan de inkoop van aandelen werd besteed en nog eens 37% aan dividend. Deze systematische extractie van waarde uit ondernemingen is in feite een fundamenteel institutioneel falen. Onderzoek van Ayres wijst uit dat inkoop van aandelen ten koste gaan van de groei op langere termijn. Zijn conclusie: 'Buybacks are a way of disinvesting – we call it "committing corporate suicide" – in a way that rewards the "activists" and executives but hurts employees and pensioners.'

Dat pensioenfondsen de dupe zijn lijkt niet voor de hand te liggen, maar is wel degelijk een feit. Sunny Oh laat in een artikel op MarketWatch zien dat American Airlines, Boeing, General Electric, Lockheed Martin en AT&T kochten voor miljarden aan eigen aandelen kochten, maar blijkbaar geen geld meer over hadden om de veel te lage dekkingsgraad van hun eigen bedrijfspensioenfondsen op te hogen.
In eigen land verdiende Akzo Nobel veel geld (10,1 miljard euro)aan de verkoop van de chemische divisie. Het overgrote deel van de opbrengst ging naar de aandeelhouders. De door de vakbonden gevraagde gerechtvaardigde bijstorting in het bedrijfspensioenfonds werd afgewezen.

Bestendige succes?

De door mij geciteerde onderzoekers wijzen er op dat het zeker voor de lange termijn geen goede zaak is om zo excessief eigen aandelen in te kopen. Dat geld had beter kunnen worden besteed aan bijvoorbeeld Research & Development om de groei voor de toekomst veilig te stellen. Daarbij stel ik de vraag waarom al dat geld naar de aandeelhouders gaat en niet voor een deel naar de werknemers en de gepensioneerden. Als meer dan 90% van de winst wordt uitgekeerd aan aandeelhouders, kun je dat toch nauwelijks zorgvuldig noemen naar de werknemers als belangrijke stakeholders.


Literatuur
Lazonick, William, 2018. “How Stock Buybacks Make Americans Vulnerable to Globalization.” Verkrijgbaar op SSRN.
Ayres, Robert, 2017. “Share Buybacks Are Corporate Suicide.” Verkrijgbaar op INSEAD Knowledge.
Oh, Sunny, 2018. “5 companies that spent lavishy on stock buybacks while pension funding lagged.” Verkrijgbaar op www.marketwatch.com.