President-Commissaris: de spelverdeler binnen de board

De president-commissaris is, naar voorbeeld van het Verenigd Koninkrijk, ook in Nederland uitgegroeid tot een orgaan van de onderneming: ‘een persoon aan wie door de wet of de statuten een bepaalde rol is toebedeeld met betrekking tot de besluitvorming en het beleid’ (Van Schilfgaarde). De wet loopt in dit verband achter, maar de Corporate Governance Code voorziet in dit hiaat: de statuten zullen in de meeste gevallen de rol van de voorzitter uitgebreid beschrijven. Ook de handboeken gaan uitvoerig in op de rol van de voorzitter. Maar van de code, de statuten of de handboeken kan je het ‘metier’ van voorzitter niet voldoende leren.

Zoals bij elk ‘metier’ is vaardigheid een belangrijk element. Die vaardigheid is bij het vak van voorzitter in belangrijke mate situatief bepaald en is deels fluïde. De voorzitter is soms de ‘baas’ van de CEO, al is hij/ zij een part-timer en minder deskundig. Hij is ook de spelverdeler binnen de board, maar hij moet op het kritieke moment wel de leiding durven nemen. Hij draagt zorg voor een goede dynamiek en ziet toe op een cultuur van openheid en dialoog, maar hij herkent ook de dubbele agenda’s en het onvermijdelijke eigen belang van de executives. De veelheid van taken en omstandigheden staat in de weg van een pasklare oplossing.

Inzicht

Het twee-daagse Nyenrode programma De President-Commissaris voor (aankomende) voorzitters wordt om die reden gegeven bij wijze van een dialoog tussen prominente Voorzitters en CEOs enerzijds, en de kleine groep deelnemers (< 20) anderzijds. Het gaat daarbij niet om het leren van handigheden, maar om het verkrijgen van inzicht in governance doelen en van menselijk gedrag in de boardroom. De sprekers zijn onder meer Herman Wijffels, Jan Nooitgedagt, Tjalling Tiemstra, Derk Haank en Jacqueline Tammenoms-Bakker. De moderator van het programma is professor Steven Schuit.